Ke Noi Aku Nei Ke Keʻena ʻĀina Home Ჹɲʻ I $6M No Ka Noiʻi ʻAna I Ka Ikehu Wela Honua
Wahi a ka noiʻi, ʻekolu māhele ʻāina o DHHL i kūpono i ka hana ikehu wela honua.
Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina.here to read this article in English.
Ke noi aku nei ke Keʻena ʻĀina Home Ჹɲʻ i $6 miliona mai ka ʻAhaʻōlelo mai no ka noiʻi ʻana i ka hana ikehu wela honua ʻana ma kona ʻāina ma ka Moku o Keawe, a ua ʻāpikipiki nō paha kēia hana.
ʻO Kali Watson, ka luna noho o ke Komikina Home Ჹɲʻ, nāna nō i haʻi aku i nā lālā o ke kōmike no ka Senate Ways and Means ma ka Pōʻalua ma kekahi hālāwai ma Hilo, pono iā DHHL ke loaʻa nā uku hou no ke kūkulu ʻana i nā hale no nā Kānaka Maoli.
ʻO ka hoʻāhu ʻana i ka wela pele ma lalo o ka ʻāina, ka mea nāna i waiho ʻia no nā Ჹɲʻ i hoʻokahu ʻia, a hoʻohana a kūʻai ʻia ka uila i ka hui hoʻolako uila no ka Moku o Keawe — a i ʻole ke koena o ka mokuʻāina — “he manawa kūpono kupanaha kēia,” wahi āna. Akā, ʻike ʻo ia, pono i ke keʻena ke akahele.
“Lana nō ko mākou manaʻo. Manaʻo mākou, e holo pono aku ana nō, akā, nui ko mākou walohia i kā mākou mau mea i hoʻokahu ʻia, no laila, pono iā mākou ke launa me lākou a hoʻolohe i nā manaʻo. Lana hoʻi ka manaʻo i ko lākou kākoʻo ʻana mai iā mākou,” wahi a Watson.
ʻO Donovan Dela Cruz, ʻo ia nō ka luna noho o Ways and Means, a ma hope o ka hālāwai ma Hilo, ʻaʻole ʻo ia i hōʻike leʻa i kona kākoʻo a kākoʻo ʻole paha i kā DHHL noi ʻana i $6 miliona, a ʻaʻole hoʻi ʻo ia i wehewehe iki i ka hōʻike i hōʻike ʻia aku nei.
ʻO ke e kū kokoke ana iā Leilani Estates ma waho aʻe o Pāhoa, ke hoʻopuka ikehu nei ua kūkulu nei i ka ikehu mai ka makahiki 1993 aku, a ua makepono nō ka hana pikineki. ʻO ia hoʻi, ke hoʻāʻo nei ka PGV e hoʻonui i kona waihona mai 38 mekauate i 46 mekauate, a ke hoʻolālā ʻia nei, e pae ana i 60 mekauate.
Pilikia Ke Olakino A Me Ka Palekana
Akā, ʻo nā ulia ma ke kūkulu i kēlā mau makahiki i hala, nā lākou nō i hoʻopuka i ke ea he haikokene sulafaside, i hōʻeuʻeu i nā uku hoʻopaʻi mai ke Keʻena Olakino a i hoʻouluhua i kekahi o nā hoa noho. Ke kūʻē nui ʻia nei kāna mau hoʻolālā hoʻākea e kekahi o nā lālā kaiāulu i kēia makahiki.
“He pilikia ko mākou e hoʻoponopono aku ai i pili i ke olakino a me ka palekana, a inā ʻaʻole i hoʻoponopono ʻia, ʻaʻole mākou e holomua ana,” wahi a Watson i pili i ka hoʻolālā hou a kāna keʻena no ka hoʻomohala ʻana i ka ikehu wela honua ma nā ʻĀina Home Ჹɲʻ.
Ua ʻāpono nā kau kānāwai iā no ka hoʻolako ʻana i $500,000 no ka noiʻi ʻana i ke kūpono o ka hana ikehu wela honua no ka hoʻopuka uila ma nā ʻāina o DHHL, a ua kālele ka noiʻi i ʻekolu māhele ʻāina i “hoihoi loa” no ka hoʻomohala ikehu wela honua.
Aia kēlā mau māhele ʻāina ma Humuʻula ma ka ʻaoʻao hikina o Mauna Kea, i kū kokoke i ke alanui ʻo Mānā, ma kekahi ʻāina ma ka ʻaoʻao ʻākau o Mauna Kea a ma ka ʻaoʻao hikina o Waimea, a me Kawaihae.
Ua hōʻike aku ʻo Ryan Matsumoto, kekahi luna papahana no Waikā Consulting, i ke kōmike i ka noiʻi i pili i ka ʻaoʻao hema hikina o Maunakea a me kona kūpono i kēia ʻano hana. Ua kuhi pū ʻo ia i ka nānā ʻia ʻana o ke alanui ʻo Mānā a me nā hopena i hōʻike ʻia ai “nā hōʻailona maikaʻi no ka hana ʻana ma laila.”
ʻŌlelo maila ʻo Watson, e kōkua mai ana ke kālā he 6 miliona i ke keʻena e hōʻoia “inā kūpono loa kahi wahi e noʻonoʻo ʻia mai nei.” Wahi āna, “maikaʻi loa” kekahi wahi, akā, ua hōʻole maila ʻo ia i ka hōʻike leʻa ʻana i ke ʻano kikoʻī o ia wahi.
Pono Ke Lawa Ka Hiki
Ua haʻi ʻia kekahi o ka hoʻolālā no ka $6 miliona i ke kōmike e , ka luna kiʻekiʻe hoʻi o nā mea Ჹɲʻ no ʻO Ormat ka ʻona o ke Kūkulu Ikehu Wela Honua o Puna, a nāna hoʻi e mālama nei i ia kūkulu.
ʻO Kaleikini, ka mea nāna i hana ma PGV no 28 mau makahiki, he lālā ʻo ia o kekahi hui hoʻopili i ʻāpono ʻia e ke komikina no ka noiʻi ʻana i ka hoʻāhu ʻia ʻana o ka wela honua ma Nā ʻĀina Home Ჹɲʻ.
ʻŌlelo maila ʻo Kaleikini, e hoʻohana ʻia ana ka $6 miliona no ka hai ʻana i nā hoa kūkā, ke ana kikoʻī ʻana, a me ka hou puka ʻana i lua wai no $2 miliona. E hoʻohana pū ʻia ana hoʻi ke kālā no ka hou ʻana i mau “puka liʻiliʻi” no ke ana ʻana i ke kumu wela honua, a he $3.5 miliona ke kumukūʻai.
A no ka loaʻa kālā mai ka papahana ikehu wela honua, ua ʻōlelo maila ʻo Kaleikini, wahi a ka moʻolelo o PGV, hiki i kekahi kūkulu he 50 mekauate ke hoʻopuka i ka uku he $5 a i $7 miliona i ke keʻena i kēlā me kēia makahiki.
Hiki i kēia ʻano papahana ke haku i mau ʻoihana he 300 no nā mea kūkulu hale no ʻelua mau makahi no ke kūkulu ʻana i kēia kūkulu hana, a i 40 limahana piha manawa no ka mālama ʻana i ua kūkulu nei, wahi āna.
ʻŌlelo maila ʻo Watson, ma nā hehi mua loa, e kālele ʻia ana “ka mokupuni,” ʻo ia hoʻi, e hana ʻia ana kēia no ka hoʻolako uila ʻana no ka Moku o Keawe. “Hiki ke holomua mai laila aku. ʻO kēia he mea i hiki ke lomilomi ʻia,” wahi āna.
ʻO kekahi manaʻo i wehewehe iki ʻia i ke kōmike Kenekoa ma ka Pōʻalua, ʻo ia nō kekahi papahana he $3 biliona no ka hoʻāhu ikehu wela honua ma nā ʻano i hiki ke lawelawe ʻia i nā mokupuni ʻē aʻe ma o kekahi uea moana. Ua hāpai ʻia kēlā manaʻo i ke komikina i kēlā makahiki aku nei.
Wahi a Watson, “ʻaʻole nō i hiki ke hana pēlā i kēia manawa,” akā, hiki nō naʻe ke hana pēlā inā loaʻa kekahi kumu wela honua kūpono a loaʻa pū hoʻi ke kālā no ka uea moana.
“E pipiʻi ana nō ia mea,” wahi a Watson. “Me ka lawa ʻole o ka hiki, ʻaʻole pēlā ka hopena, a lana naʻe koʻu manaʻo, e lawa ana nō ka hiki.” ʻO kekahi māhele o kā DHHL hoʻolālā, ʻo ia nō ka noi ʻana i ke kālā pekelala i hoʻokaʻawale ʻia no nā papahana ikehu maʻamau ʻole, wahi a Watson.
Akā, ʻōlelo maila ʻo ia, he pono ko ke keʻena ʻĀina Home Ჹɲʻ e ʻike leʻa i nā pilikia moʻomeheu a me nā pilikia palekana e hihia ai nā Kānaka Maoli ma ka hana ikehu wela honua.
“ʻO ke alahele hoʻokahi no kā kākou hana a me ko lākou kākoʻo ʻana iā mākou, ʻo ia nō ka hōʻihi ʻana i ka moʻomemehu me ka walohia, a me ke kūkulu kūpono ʻana i kēia mea,” wahi āna. “No kā mākou mea i hoʻokahu ʻia, nui nā mea i pono ai ma luna aʻe o ka noho hale ʻana. Ke nānā ʻia nā mea like ʻole e hoʻoponopono ai, koi ʻia nō ke kālā.”
“ʻO ka haʻina, ʻo ia nō ke kahe ʻana o ke kālā. ʻAʻole wau e hulikua ana i kēlā kahawai kālā ma muli o kekahi mau kūʻēʻē ʻana. E hoʻolohe ʻia aku ana nō ia mau leo kūʻēʻē, a naʻu e hoʻoponopono i nā pilikia kikoʻī, a mai laila aku naʻe, inā hiki iā mākou ke hana me ke kūpono, a inā hoʻi e loaʻa ana ka nui kālā he nui mai kēia mea mai, e holomua aku ana nō mākou,” wahi āna.
Ua kākoʻo ʻia kēia papahana e ka ʻOhana o Harry Nathaniel, Levani Lipton, ka ʻOhana Mar, a me Lisa Kleissner.
