������Ƶ

Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina. Click here to read this article in English.

Hoʻi ke Kiaʻāina ʻo Josh Green i ka papa ʻeleʻele no ke koho ʻana i kekahi luna hou no ke Keʻena ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono �Ჹ�ɲ���ʻ�� ma muli o ke kāpae ʻana o kāna moho mua i kona hoʻāʻo ʻana ma hope o kekahi hālāwai Kenekoa i pāʻumeʻume loa. 

Wahi a Ikaika Anderson ma ka Pōʻakolu, e hoʻokuʻu ʻoihana ʻo ia ma hope o ka hōʻole ʻana o kekahi kōmike Kenekoa i kona hoʻonoho ʻia ʻana. E hoʻomau aku ana ʻo Anderson i ka hana ʻana me he luna noho kūikawā lā no DHHL a me ke Komikina ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono �Ჹ�ɲ���ʻ�� a hiki i ke koho ʻana o Green i kekahi kanaka hou. 

“ʻAʻole lawa nā koho pāloka. Hōʻihi wau i kēlā kaʻina hana. Mahalo wau i ka ʻAha Kenekoa mokuʻāina no ka hoʻāpono ʻana i koʻu komo ʻana i kēlā kaʻina hana,” wahi a Anderson ma kekahi ʻaha hoʻolaha nūhou pālua me Green. 

I loko nō o ke aʻoaʻo ʻana o ke kōmike, e hoʻouna ʻia aku ana ko Anderson hāpai inoa ʻia ʻana i ka ʻAha Kenekoa holoʻokoʻa he 25 lālā. Akā, wahi a Maile Shimabukuro ma ke ahiahi o ka Pōʻalua, ʻo ia ka luna noho no ka Senate Hawaiian Affairs, ʻaʻole nō paha e loaʻa ana iā Anderson nā koho pāloka no ka lanakila ʻana ma ka ʻAha Kenekoa. 

ʻO ke kaʻina hana, ʻo ia nō kekahi moʻo o nā hālāwai moʻohelu kālā ma waena o ka Senate Ways and Means lāua ʻo nā Hawaiian Affairs Committees ma Ianuali, a ua hoʻopau ʻia kēia kaʻina hana me kekahi hālāwai lōʻihi loa i mālama ʻia a hiki i ke ahiahi o ka Pōʻalua, ʻo ia ka wā i nui aʻe ai nā leo kākoʻo iā Anderson mai ka lehulehu mai, i loko nō o ke kūʻē ʻana o nā kenekoa. 

“Ua kū ʻo Ikaika me ka haʻaheo a me ka wiwo ʻole ma kekahi wahi paʻakikī loa,” wahi a Green, ʻo ia hoʻi kekahi kenekoa mokuʻāina kahiko, “Ke ʻike ʻoe i ka nui o nā kānaka nāna i hōʻea mai no ke kākoʻo ʻana i kekahi keonimana e like me Ikaika Anderson, e aho ʻoe e nīnau iā ʻoe iho, no ke aha lā lākou i hoʻāpono ʻole aku ai iā ia?”

ʻO Anderson ka lālā mua loa o kā Green papa luna hoʻokele nāna i komo i kekahi hālāwai hōʻoia. Ua hoʻopaʻa hou ke kiaʻāina i kāna ʻōlelo mai ka Pōʻalua mai, he mea politika kekahi o nā hana koho pāloka. 

“Manaʻolana wau, e kālele ʻia ka mākaukau o ke kanaka ma mua o nā mea politika,” wahi a Green.

ʻŌlelo aku ke kiaʻāina, mau nō ka lana ʻana o kona manaʻo i ke koena o kāna mau moho, a paʻa kona manaʻo i ko lākou hōʻoia ʻia ʻana. Manaʻo ʻo ia, e ʻoi aku ana ka maʻalahi no nā moho kūlana alakaʻi ʻē aʻe ma ko lākou hālāwai hōʻoia ponoʻī, no ka mea, ʻaʻole lākou i noho keʻena ma mua. 

“Ua lilo kēlā i ʻai na ka hihia,” wahi a Green.

ʻO Anderson, he lālā ʻaha kahiko ʻo ia o Honolulu City nāna i hoʻohihia ʻia e nā koho pilikia loa, e laʻa me kekahi papahana maiā Meia Kirk Caldwell mai no ke kūkulu ʻana i pāka kinipōpō ma Waimānalo, a he hana kēlā nāna i hoʻouluhua i nā kupa a me nā kamaʻāina no Waimānalo. He mau nīnau hoʻi ko ka poʻe e pili ana i ko Anderson hana pōkole ʻana ma lalo o kekahi uniona hana kamaʻāina ma hope pono o kona haʻalele ʻana i nā kūlana ma ke ʻano he lālā ʻaha. 

Ua pane akula hoʻi ʻo Green i nā leo nāna e hopohopo nei i ka pilikia o kona pilina me ka ʻAha Kenekoa ma ka mahina mua loa o kona kau ʻahaʻōlelo. 

Wahi a Green, mau nō kona pilina ʻoluʻolu me ka Pelekikena Kenekoa ʻo Ron Kouchi, a wehewehe aku ʻo ia i ko lāua mau hālāwai ma ke ʻano he “fist bumps a me nā pūliki,” akā, nāna hoʻi i ʻōlelo aku, ʻo kēia kanaka, he hoʻokahi wale nō ma o ka ʻaha he 25 lālā.  

Ma kekahi ʻōlelo i kākau ʻia, ua hoʻomaikaʻi ʻo Kouchi iā Anderson. 

“Mahalo wau i ko Ikaika ʻiʻini e lawelawe aku, a mahalo ʻia hoʻi kona manawanui ma o kēia kaʻina hana,” wahi a Kouchi.

Wahi a Green, e ʻimi aku ana ʻo ia i wahi no Anderson e hana aku ai ma kāna papa luna hoʻokele ma kekahi ʻano ʻokoʻa. 

ʻO ka lā 30 o Malaki ka palena pau no ko ke kiaʻāina koho ʻana i luna hou a me ka hoʻouna ʻana i kona inoa i ka ʻAha Kenekoa. 

ʻO ka hoʻomaka pilikia o kā Green puni mua o nā koho luna papa hoʻokele, he hoʻomanaʻo ia no ka hōʻole ʻana a ka ʻAha Kenekoa iā Carleton Ching no ke kūlana alakaʻi no ka Department of Land and Natural Resources ma ka makahiki 2015. Ua kāpae ke Kiaʻāina ʻo David Ige iā Ching, ʻo ia hoʻi kekahi mea hoʻopaipai kūkulu, ma ka hoʻāʻo ʻana i loko nō o ke kūʻēʻē ʻana o nā hui mālama ʻāina. 

Wahi a ka mea kālai manaʻo politika ʻo Neal Milner, e like me Ige, e palekana ana nō paha ʻo Green i loko nō o ka hōʻole ʻia ʻana o Anderson e ka ʻAha Kenekoa. Wahi āna, i kēia manawa, ʻaʻole hiki ke ʻike leʻa i ka nui a me ka nui ʻole o ka hihia ma ka pilina ma waena o Green a me ka ʻAhaʻōlelo. 

“Ma luna aʻe o ka mākaukau, ʻo kēia nō ka hana a nā kau kānāwai. Ma muli o ka nui o ke Keʻena ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono �Ჹ�ɲ���ʻ�� a me ke kākaʻikahi o kona noho ʻana me he kumuhana lā ma nā hālāwai mua loa, ma laila ke koʻikoʻi…a liʻuliʻu naʻe, e lilo ana ia i ʻāpana liʻiliʻi,” wahi āna. 

ʻO ka pilikia nui loa no ke kiaʻāina a me ka ʻAhaʻōlelo, ʻo ia nō ke koho ʻana i ke ʻano e uku ʻia ai ke kālā he $600 miliona i hāʻawi ʻia iā DHHL ma mua o ka lā 30 o Iune i ka makahiki 2025. He mea hou kēia hāʻawi kālā ʻana, a he mea ia no ka hōʻemi ʻana aku i ka papa helu inoa kali nāna i hele a nui, a he 29,000 ona mau mea noi a ʻoi. Ua hala nā mea noi he nui, a ʻo ka hihia akula nō ia o ka mokuʻāina i nā hihia kānāwai. 

Ua koho ke Komikina ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono �Ჹ�ɲ���ʻ�� i hoʻolālā i kēlā makahiki aku nei, e hoʻohana ʻia ke kālā no ke kūkulu ʻana ma luna o nā māhele ʻāina he 3,000 a ʻoi. Ua hāpai aʻela ʻo Anderson i nā hoʻololi iki i ka hoʻolālā, akā, ua peki hope ʻo ia i kēlā mau pule i hala aku nei. ʻAʻole mōakāka ke alahele a ka luna hou e hele aku ana. 

“ʻO ka mea hoʻokahi e hopohopo ai, ʻo ia nō ka loaʻa ʻana o ke kālā he $600 miliona iā DHHL, a ʻaʻole lākou e hoʻomaopopo nei i ke ʻano e hoʻohana ʻia ai ia kālā,” wahi a Milner. “ʻO kēlā ka minamina kulekele.” 

Ua kākoʻo ʻia kēia papahana e ka ʻOhana o Harry Nathaniel, Levani Lipton, ka ʻOhana Mar, a me Lisa Kleissner.