Hāpai ʻO Kahele I Pila No Ka Hoʻēmi ʻAna I Ka Palena Nui Koko No Ka ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono
E hoʻomaʻalahi ana kēia papahana i ka hoʻoili ʻia ʻana o ka ʻāina o nā kānaka noho ʻāina kūʻonoʻono i ko lākou ʻohana ponoʻī.
Kā ka luna hoʻoponopono nota: Unuhi ʻia na Ākea Kahikina.here to read this article in English.
Ma ka wā e pau ana ka ʻahaʻōlelo lāhui kūikawā, ua hāpai ka Lunamakaʻāinana ʻAmelika ʻo Kai Kahele i kekahi pila no ka hoʻēmi ʻana i ka palena nui koko no nā ilina a nā kānaka e hoʻolimalima ana i ka ʻāina ma lalo o ke Keʻena o Ka ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono, ʻo ia hoʻi ka mea e hoʻomaʻalahi aku i ka hoʻoili ʻia ʻana o ko lākou ʻāina a me nā hale i kā lākou keiki a kōkoʻolua hoʻi.
ʻO ka Hawaiian Homes Commission Act of 1921, ʻo ia ke kānāwai e koi aku i nā mea noi e hōʻoia aku i ka nui koko Ჹɲʻ he 50%. ʻOi loa aku kēlā palena ma mua o ka makemake o ka ʻelele Ჹɲʻ ma kēlā wā, akā ua ʻaelike ʻia ia palena i kahi ʻaelike ʻē aʻe me ka pā ʻoihana mahikō ma Ჹɲʻ.
Ua hāpai ka Lunamakaʻāīnana ʻAmelika ʻo Kai Kahele i kekahi pila no ka hoʻēmi ʻana i ka palena nui koko no nā ilina ʻāina hoʻokūʻonoʻono.
Ma ka papahele o ka ʻAha Lunamakaʻāinana ʻAmelika, ua kapa aku ʻo Kahele i kēlā kānāwai “he huaale lāʻau ʻino e hoʻokaʻawale aku ana i nā Kānaka Maoli. Ke ola nei kēlā hoʻokaʻawale ʻia ʻana.”
ʻO kā Kahele papahana ʻo , e hoʻēmi aku ana ia papahana i ka palena nui koko no nā ilina hoʻolimalima hale, . Akā naʻe, mau nō ke koi ʻia ʻana o ka mea hoʻolimalima maoli a me nā mea noi e hōʻoia i ka nui koko he 50% i ke Keʻena o Ka ʻĀina Hoʻokūʻonoʻono.
Ua hoʻāpono ka ʻAhaʻōlelo i kekahi pila ma ka makahiki 2017, a ʻo ka hōʻeuʻeu ʻia akula nō ia o ka ʻAhaʻōlelo lāhui i ka hoʻololi pākuʻi ʻana i ke kānāwai ma o ka hoʻēmi ʻana i ka palena nui koko. Akā, ua hoʻomamau ʻia ka papahana no kekahi mau makahiki, a ʻo ka ʻauana akula nō ia o nā ʻohana he mau kaukani.
E pau ana ko Kahele noho keʻena ʻana ma ka lā 3 o Ianuali, ʻo ia nō ka lā like a ka ʻAhaʻōlelo lāhui e hoʻohiki ʻia ai. ʻO Kahele, ʻo ia hoʻi kekahi Kemokalaka no Ჹɲʻ, a ʻo ia wale nō ke Kanaka Maoli ma ka ʻAhaʻōlelo lāhui ʻānō, a lana kona manaʻo, e hoʻoholo ana kēia ʻAhaʻōlelo lāhui aʻe i ka papahana palena nui koko, a, “e paipai ʻia ana ia papahana e kekahi hanauna hou o nā alakaʻi politika Kanaka Maoli ma Ჹɲʻ, a me ka nui lehuhelu o nā hihia ʻē aʻe e hoʻopilikia nei i ka lāhui Ჹɲʻ.”
ʻO ke kenekoa mokuʻāina ʻo Jill Tokuda, ʻo ia ka i koho paloka ʻia e noho i ko Kahele keʻena ma Nowemapa, nāna nō i hoʻohiki i ka hāpai hou ʻana i ia papahana. ʻAʻole i hoʻāʻo ʻo Kahele e koho pāloka hou ʻia, no ka mea, ua hoʻāʻo ʻo ia e lilo i kiaʻāina no Ჹɲʻ me ka lanakila ʻole.
